Slaapwandeling

Ik heb vannacht met u gewandeld
in de dove lanen van de slaap,
en nu het morgen is geworden
dan dat die twee, die in den nacht tesaam
volkomen bij elkander waren,
mij weer alleen gelaten hebben in den morgen,
en samen verder zijn gegaan.
is er niets veranderd,

Gerrit Achterberg

Wanneer je wekker je wakker maakt en je je even erop moet wijzen dat de droom niet echt was en dat je dan met die teleurstelling 
de dag moet beginnen. 
Dat gevoel is prachtig verwoord in Slaapwandelling van Gerrit Achterberg. 

In je dromen kun je eindeloze liefdes leven, dierbaren beminnen die er niet meer zijn en je diepste verlangens heel even het daglicht laten zien. 
Meestal vertellen de gedichten en de liedjes dat het dromen zo heerlijk was, maar dat het niet echt was. In dit gedicht is het dromen juist een tweede werkelijkheid, alleen ben jij er bij het opstaan niet meer bij. Je neemt even deel aan een wereld die in ons leeft en wanneer jij wakker bent, gaat het vrolijk door met bestaan. 

Het gedicht zelf is ook een mooi contrast met een droom. 
Want waar dit gedicht schittert in zijn eenvoud en de simpele zinnen je je juist zo ontroeren, is een droom een wereld waarin alles gebeurt op absurde en onmogelijke manieren. 

De titel is ook een hele mooie woordspeling. Slaapwandelen is een alom bekende handeling die iemand maakt in zijn slaap, waarbij zijn lichaam hem meeneemt uit zijn bed. Maar een slaapwandeling kan ook gelezen worden als een wandeling die je met iemand maakt in je droom, zoals in het gedicht. 

De ontdekking van Toon Tellegen gaat juist over het leven en wat je daarmee kan doen. 
Een droom heeft natuurlijk als nadeel dat je het met niemand kan delen, 
want bij het wakker worden verlaat die wereld je bewustzijn zachtjes door een achterdeurtje. 

In dit gedicht van Toon Tellegen wordt beschreven hoe het weten van de zin van het leven, dat leven juist moeilijker maakt in plaats van makkelijker, zoals je misschien zou verwachten. 

In een droom zou je het al gauw weer vergeten, maar het geheugen herinnert ieder er weer aan dat je leeft. 

Toon Tellegen schrijft deze ‘levensles’ op een dusdanige speelse en filosofische manier op dat je eerst een vrolijk gevoel krijgt. 
Maar wanneer het begint te dagen wat je zojuist gelezen hebt, ga je de woorden ineens vanuit een hele andere hoek zien. 

Het geeft een verfrissend contrast tussen deze twee gedichten. 

Waar het eerste gedicht wemelt in mooie dromerige woordenzang, schudt het tweede je wakker met een vrolijk, maar ietwat onbestemd verlangen naar de zin van het leven, of een droom.

Ik lees tot slot het gedicht van Toon Tellegen:

De ontdekking    

Een man ontdekte de zin van het bestaan, 
klampte iedereen aan, zei: "luister! 
Het is heel anders dan u denkt!" 
en over zijn woorden struikelend 
holde naar buiten, 
legde hij het uit 
aan iedereen 
en iedereen was stomverbaasd- 
is dat dus de zin van het bestaan... 
ach, hoe is het mogelijk... 
sloeg vlammen van zich af, 
sprong in sloten, rivieren, riep om hulp 
schudde zijn hoofd, 
of liep peinzend weg.

Toon Tellegen

Roos Bottinga
Theater Havo, Vwo, Rotterdam