Een Japanse danseres was mijn oma niet. En tenger paste zeker niet bij haar. Als een kind had ik haar ook niet beschreven, de forse kastelein die wist hoe ze een tab moest temmen, mijn oma.
Toch klonk haar stem weer even in mijn gedachten toen ik Slauerhoff’s gedicht Japansche danseres las. Want Samurai past haar wél, goh wat konden haar scherpe woorden snijden. Zo is voor mij dit misschien wat ontoegankelijke en abstracte gedicht, doordat het in eerste instantie zo objectief en afstandelijk geschreven lijkt te zijn, juist alles behalve ontoegankelijk. Het brengt een gevoeligheid in mij naar boven: de herinnering aan mijn oma.

’t Was of zij even aarzelde, even rilde,
En toen – een ruk, een zwaai, zij was bevrijd.

Als een samurai met een smalle degen
Snel schermend honderd vijanden weerstaat,
Hield zij een heir van booze geesten tegen

Bij het gedicht Foto van Herman de Coninck daarentegen heerst door het gehele gedicht een veel toegankelijkere en persoonlijkere toon.
Wel is deze vergelijking enigszins oneerlijk. Het is lastig een onpersoonlijk gedicht te schrijven waarin je iemand direct aanspreekt met “jij”.
Toch heeft dit persoonlijke iets onduidelijks. Bedoelt de Coninck wel wat we denken?
Bij mij raakt ook Foto de gevoelige snaar van mijn oma. Dit gedicht vangt namelijk zo ongelofelijk treffend dat zij in mijn ogen voor haar dood het enige was dat de familie bij elkaar hield. En dat de familie nu, na haar dood, het enige is dat haar bij elkaar houdt.

nu is maar even,
is opschrikken en vragen:
waar waren we gebleven?
Bij jou. In die dagen.

Grappig, vind je niet? Twee gedichten die op zekere hoogte zowel vaag als bedachtzaam zijn, lijken voor mij juist glashelder over maar één persoon te gaan: mijn sterke oma. En dat terwijl de schrijvers misschien, of zelfs waarschijnlijk dichten over iets geheel anders.
Grappig, vind je niet? Poëzie is privétaal, en toch voor iedereen te verstaan.

Bijou, klas 5B. Haags Montessori Lyceum
Debat en essay 2019 /  Voorronde Den Haag / bibliotheek Den Haag