Het is het waard om voor jou te bevriezen

 De VSB Poëzieprijs (goed voor 25.000 euro) is de belangrijkste prijs voor de dichter die het afgelopen jaar de beste Nederlandstalige bundel publiceerde. Genomineerd voor die prijs zijn: Piet Gerbrandy met Vlinderslag, Sasja Janssen met Ik trek mijn species aan, Hester Knibbe met Archaïsch de dieren, Alfred Schaffer met Mens Dier Ding en Peter Verhelst met Wij totale vlam.

In de poëziemanifestatie VERS laten jongeren zich inspireren door die vijf dichters met hun bundels. Na Amsterdam gaan docenten van de School der Poëzie nog workshops geven op scholen in Rotterdam, Barendrecht, Hengelo, Gent, Antwerpen, Sneek en Haarlem. In al die plaatsen zullen scholieren hun gedichten voorlezen in een VERS PoëzieRevue. Telkens bepaalt een jury wie als winnaars op woensdag 27 mei naar de VERS finale mogen in de Stadsschouwburg van Amsterdam.

Presentator André Accord schiet het toneel op. Dansend en rappend laat hij weten dat VERS iets is voor je mind, body en soul: ‘let the words flow’. Isa Gunst en Asun Gaaikema van het Spinoza Lyceum lopen als eerste voorlezers naar de microfoon. Ze lezen om en om hartstochtelijke regels voor van een liefdesgedicht, nog wat verlegen maar de stemming zit er meteen in. ‘Laat mij je meenemen / ik verlang naar je / je ogen als kristallen / en je huid glanzend en licht uitstralend’. Het gedicht van Lotte Vinkenoog, ook van het Spinoza Lyceum, eindigt met: ‘Een eindeloos gesprek / met de schaduw in mijn hart / mijn gedachten, luid en chaotisch / maar tegelijkertijd eenzaam en stil’. Polo de Haas en Truusje Engels improviseren bij elk gedicht een passende klankkleur. Soms laten ze ijle belletjes horen, soms stuwen ze het ritme van het gedicht op tot orkaanhoogte. Het publiek reageert ogenblikkelijk. Golven van aandacht en stilte worden afgewisseld met applaus en gejoel. Het lijkt of met ieder gedicht de zaal een paar graden warmer wordt.

Dat de temperatuur stijgt, komt zeker ook door de dansers van de breakdancegroep Turn it Loose. In hun entr’acte draaien ze op één arm rond als wervelende kometen, dagen als macho’s elkaar uit, klappen hun lijven dubbel, springen met vliegende voeten achterstevoren en ondersteboven. Ze kronkelen over de vloer als exploderende insecten. Ze lanceren zich als een raket, tollen door de lucht, komen neer en veren weer op. De zaal vult zich met gegil en gefluit. Als er een balkon zou zijn, zou het van enthousiasme naar beneden storten.

Turn it Loose

En meteen daarna, bij de volgende groep voorlezers, is het weer stil. Avah Painter van het Gerrit van der Veen College sluit haar gedicht af met ‘Kom je nog? / Het is koud / Het is het waard om voor jou te bevriezen.’ Bijna alle scholieren lezen voor met lef. Soms stoer, soms semi-onverschillig weggedoken in een capuchon. Een meisje buigt na afloop als een danseres en fladdert terug. Een jongen steekt na zijn gedicht zijn armen in de lucht en grijnst als een voetballer die heeft gescoord. De hoofden van de voorlezers worden achter hen op een groot scherm geprojecteerd. Steeds klinken er regels die je wilt onthouden. Jayne Schütze: ‘Ik wil dat mijn fluisteren iets afdwingt’. Jorn Sparrius: ‘Mijn tong zit vol woorden die er niet af willen springen.’ Annelua Vegter: ‘Ik herinner me wat ik eerst niet begreep / ik herinner me de tijd die ik vergeten wilde’. Fee Oomes: ‘En ik wilde dat ik kon praten / zachtjes tegen iemand anders dan mezelf’.

In een volgende entr’acte zingt Joy Wielkens met grote intensiteit een lied van Nina Simone ‘Young, gifted and black’. Vlado Spisiak begeleidt haar op gitaar. Joy Wielkens: ‘Het lied gaat over dat je trots mag zijn op wie je bent en dat je dat uit mag dragen naar de wereld.’ Eigenlijk is dat een uitleg die op de hele revue past.

Joy Wielkens met Vlado Spisiak op gitaar

Elke voorlezer begint zijn voordracht met het noemen van zijn naam en de naam van de genomineerde dichter die als inspiratiebron diende. Tijdens de poëzieworkshop op school bekeken de leerlingen de genomineerde bundels en praatten erover. Ze verwonderden zich over het bestaan van dat soort poëzie, voor hen vaak vreemd, maar ook bijzonder. Ze verzamelden woorden en regels uit de bundels en schreven er hun eigen woorden en regels bij. Een van de vijf genomineerde dichters, Sasja Janssen, zit in de jury van deze VERS PoëzieRevue. Als ze uit haar eigen werk wat voorleest, begint ze met: ‘Ik ben Sasja en ik heb me laten inspireren door de wereld.’ Ze vertelt over haar gedichten en over de titel van haar bundel Ik trek mijn species aan. ‘Ik heb genoeg over ik gedicht. De ik ben jij en de ander ben jij ook. Ik trek mijn menselijke soort aan om te ontdekken wie wij zijn. Daar gaat het in mijn gedichten om.’

En dan, na een storm van een uur, komt de jury het toneel op. Mevrouw Sirach, afdelingsleider havo bovenbouw van het Spinoza Lyceum, Ellen Veenemans, rector van het Gerrit van der Veen College en Sasja Janssen. Sasja Janssen geeft een compliment aan de voorlezers voor hun voordracht: ‘Daar kan menig professioneel dichter een puntje aan zuigen.’ De voordrachtsprijs gaat naar Kylan van Houten. Zij en Asun Gaaikema, Busi Dawkins, Jorn Sparrius en Lieke Hoeksema gaan door naar de finale. De bekroonde gedichten worden kort gekarakteriseerd en opnieuw voorgelezen. En dan barst de muziek los, zijn er rozen en applaus, hugs en kisses voor de winnaars, stroomt de zaal leeg.

De winnende gedichten staan hier.

De winnaars van de VERS PoëzieRevue
 

 
De jury van de eerste VERS PoëzieRevue