'En ondertussen even kussen' Boekvrienden op de Noordmansschool

Ilonka Verdurmen, artistiek leider van School der Poëzie en docent, staat voor de meest uiteenlopende klassen. Hier lees je haar verslag over het project Boekvrienden. (Bekijk hier een video van Leraar24 over het  project).

Op maandag 4 maart begint het Nova College een campagne om de straatcultuur in de school terug te dringen en om meer aandacht te vragen voor de begrippen ‘Gastvrij’, ‘Respect’, ‘Aandacht’ en ‘Steun’. Er hangen posters en de schoolregels worden besproken. Op school graag de petten af, jassen uit, en pennen en boeken mee!

Op het Nova College
Om kwart voor elf, als de koffiepauze begint, verzamelen de leerlingen van een derde klas Verzorging zich in de Mediatheek. Er liggen talrijke kranten opgestapeld voor een speciaal project. Meester Schippers heeft na 40 jaar afscheid genomen maar er is nog geen nieuwe docent om zijn lessen Nederlands over te nemen en het krantenproject uit te voeren. Een lief meisje heeft de komende twee uur vrij omdat de lessen Nederlands uitvallen en wil graag mee met de 7 leerlingen van de Boekvrienden-klas. Voorlezen aan kleuters uit Groep 1 en 2 van een basisschool in de buurt lijkt haar heel erg leuk. Ze kiest gauw een boek uit en de groep vertrekt. Een van de meisjes, Fatima, kijkt streng en zegt dreigend ‘Als ik vandaag geen lieve kinderen krijg, hebben ze echt een probleem.’ De meeste dames hebben het voorleesboek dat ze hebben uitgekozen bij zich.

Voor de deur van de school moet er nog wat kauwgum worden uitgespuugd en de colonne gaat de trap op. De kleuters zijn aan het rennen en schreeuwen op het schoolplein. De leerlingen van het Nova hangen aarzelend hun jassen aan de kleine kapstokjes. Ieder kind heeft een eigen naamplaatje en een luizenzak om zijn of haar jas in te stoppen en daartussen zijn maar enkele haakjes vrij.

Voorlezen
Als de kleuters weer binnen zijn en in een kring zitten, begint een klein meisje al vast te huilen van schrik dat ze met een vreemde juf mee moet om te worden voorgelezen. Haar eigen juf Marjon verdeelt de kinderen en het kleine meisje blijft over. Als ze ziet dat haar klasgenootjes vol enthousiasme bij een van de nieuwe, vreemde juffen zitten om te worden voorgelezen, wil zij er graag bij.

'Klapzoen'
Fatima is tevreden over haar groepje als vindt ze wel dat Faruk, een klein jongetje, te dromerig is en niet snel genoeg reageert. Met grote toewijding leest ze rijmpjes en versjes voor uit haar boek ‘Klapzoen’ van Erik van Os en Elle van Lieshout. Een boek vol intrigerende, kleurrijke plaatjes en vrolijke en inventieve versjes. Als het boek uit is, gaat ze een aantal rijmpjes met de kinderen uitvoeren waarbij ze woorden kunnen uitbeelden en kunnen tellen.

Heel populair is het toverspreuk gedicht van Joke van Leeuwen ‘Driemel Drammel Dreutelee’ en de ‘Zeven zuurtjes’ van Annie M.G. Schmidt waarbij voortdurend de juiste vingers de lucht in kunnen worden gestoken.

‘En ondertussen / Even kussen’
Voor de kleuters is het nog een hele kunst om drie vingers en dan weer vier en dan weer tien in de lucht te houden. Een andere leerling zit in de gymzaal met een klein groepje en leest voor uit ‘Wat ik worden wil’, een boek over beroepen. Er wordt erg gelachen om het gedicht over de klusjesman met de onvergetelijke regels ‘En ondertussen / Even kussen’.

Voor sommige leerlingen is het nog een hele opgave om de Nederlandse woorden goed uit te spreken (de Koning van Kockanje) en het ritme van de rijmpjes over te brengen. De Afrikaanse Evelyn is dan ook niet op school gekomen omdat ze het waarschijnlijk heel griezelig vindt om uit een Nederlands boek voor te moeten lezen. De week ervoor heeft ze met verve liefdesgedichten over geschreven op grote roze en oranje harten en regels voorgedragen in haar eigen kring van klasgenoten. Ook het uitbeelden van gedichten en het verzinnen van gebaren was haar wel toevertrouwd, maar ze is nog niet zo lang in Nederland en het blijft een moeilijke taal.

De versgebakken jonge ‘juffen’ genieten van de aandacht van de kleine kinderen en het plezier dat de kleintjes hebben in de boeken, de plaatjes en de aandacht die ze krijgen. Er wordt gerijmd:
‘Is het geen dag
Dan is het ...
Is het niet hard
Dan is het ....”
en vaak mogen ze zelf gedichten uitkiezen die ze willen horen. Ze kiezen gedichten met leuke woordjes zoals ‘puppy’ en ‘kalfje’ vertelt een van de Boekvriend-leerlingen of over sterren.

Wanneer komen ze weer?
Na afloop zwaait de hele klas de Nova leerlingen uit en wordt er hard geroepen ‘wanneer komen ze weer?’.
Dit project telt als een maatschappelijke stage voor deze derdejaars en de leerlingen zijn enthousiast over ‘Boekvrienden’.
Ze moeten erg lachen om rijmpjes over Duimelot of het ‘Het is winter bibber bibber – gedicht’ of de tongenbreker:

Zeg mij eens heel vlug na
als kakkerlakken
in kattenbakken kakken
kan je kattenbakken vol
met kakkerlak
pakken